Kroatië

In oktober 2012 gaan we nog eens naar Zadar om vandaaruit de eilanden Dugi Otok en Ugljan te bezoeken. Een wandeling in NP Plitvice staat ditmaal ook op het programma.
Eerder deze maand is er al flink wat regen gevallen in Kroatie, of Hrvatska, zoals het land in het Kroatisch heet, maar als we landen op de luchthaven van Zadar is het stralend zonnig. De weergoden zijn ons gunstig gezind, we mogen gaan genieten van enkele prachtige nazomerdagen.

ZADAR

Zadar is met een kleine 90.000 inwoners de vijfde stad van Kroatië. Het is een belangrijke haven en industrieplaats met een voornamelijk agrarisch achterland en tevens in het bezit van een van de grotere regionale luchthavens van Kroatië. Vanwege het ontbreken van stranden van enige omvang is Zadar geen echt toeristenoord. In cultureel opzicht is de oude oude stad met zijn diverse monumenten zeker de moeite waard.

Enkele jaren geleden heb ik hier in de stad enige tijd doorgebracht, nu gaan we een dagje naar de eilanden in de buurt en een mooie wandeling maken in NP Plitvice.

Verdwalen in de oude stad van Zadar is vrijwel onmogelijk, de historische kern is aan drie kanten door water omgeven. Aan de vierde kant ligt aan de zeekant het haventje, de stadsmuren laten je de verdere begrenzing wel zien. Het oude centrum heeft een grotendeels rechthoekig stratenpatroon van de Romeinen geërfd, wat de oriëntatie nog vergemakkelijkt.

UGLJAN

Direkt vóór Zadar liggen drie grote en een gigantische reeks kleinere eilanden in zee. De zogenaamde Zadar archipel telt meer dan driehonderd eilanden, waarvan er zeventien bewoond zijn. Dit aantal is wel inclusief de Kornati-eilanden, die strikt genomen niet tot de Zadar archipel behoren, maar een eigen archipel vormen.
Pal voor de oude stad van Zadar is Ugljan het dichtsbijzijnde eiland, slechts van het vasteland gescheiden door het Zadarkanaal, dat enkele kilometers breed is. Met de veerboot wip je vanaf het centrum van Zadar ook zo over naar het eiland.
Het is een aardig en voordeling boottochtje met de ferry van Jadrolinija die zo'n beetje ieder uur op en neer vaart.

Ugljan en Pasman vormen in feite een langgerekt en verrassend groen dubbeleiland, als barriere voor de kust rond Zadar. Ugljan heeft een onregelmatige kustlijn met de nodige inhammen en baaien. Het eiland is bedekt met dennenbossen, mediterane struikvegetatie, wijngaarden en veel olijfbomen. Ugljan staat al eeuwen bekend om de goede olijfolie die er geproduceerd wordt.
De boot vaart naar het plaatsje Preko, in het midden van de noordoostkust.
Aan deze kust liggen nog een aantal baaien met dorpen erlangs, zoals Ugljan (de hoofdplaats en grootste dorp van het eiland) Kali en Kukijica. De andere kant van Ugljan is vrijwel onbewoond. De steile rotskliffen hebber er nooit uitgenodigd tot het ontplooien van veel activiteiten.
De dorpen beschikken over de nodige toeristische voorzieningen. Grootschalig is het niet, er komen voornamelijk vakantiegangers uit Kroatië en de buurlanden en rijke inwoners van Zadar hebben er hun buitenhuis.

DUGI OTOK

Gezien vanuit Zadar liggen achter Ugljan en Pasman een paar kleinere eilanden. Daarachter weer bevindt zich Dugi Otok, een langgerekt eiland dat zijn Italiaanse naam, Isola Lunga, alle eer aandoet. Het 44km lange en tussen de 1,5 en 5km brede eiland behoort tot de meest ongerepte van Dalmatië.
De ferry doet dit eiland aanzienlijk minder aan dan Ugljan, we kunnen deze zondag alleen 's morgens om 9 uur vertrekken en niet meer terug voor 18:00 uur.
Dugi Otok is het grootste eiland in de zadararchipel. Langs de noordoostijde kijken de inwoners van een stuk of tien dorpen uit op Ugljan en pasman. Aan de Adriatische zeezijde maken hoge, grijswitte rotskliffen menselijke bewoning onmogelijk.

Dugi Otok geniet aanzien onder vakantiegangers die natuur en rust zoeken, mensen die op een enigszins afgelegen Adriatische eiland van zon en zee willen genieten.
In deze tijd van het jaar, zo vlak na het toeristenseizoen, lijkt het hele eiland totaal uitgestorven. De bus rijdt alleen aansluitend aan de ferry naar een paar dorpjes. Wij stappen uit in Veli Rat, waar het enige winkeltje en restaurantje van het dorp er gesloten en verlaten bij ligt. Zonder vervoer geeft dit eiland ons een lichtelijk opgesloten gevoel.
Na een wandeling komen we bij een mooie verscholen baai met kraakhelder water en kiezelstrand waar de strandbar eveneens hermitisch afgesloten is. Gelukkig hebben we voorzien in een fles water en wat Sultana's want we voelen ons hier als in niemandsland. We mogen niet klagen op dit prachtige en zonnige strandje, maar zijn toch enigszins opgelucht als de bus ons weer naar de Ferry in Brbinj brengt voor de terugvaart naar Zadar.

NP PLITVICKA JEZERA
Meren van Plitvice

De meren van Plitvice zijn een van de mooiste natuurgebieden in Europa en een attractie van Kroatië. Het park is in het vroegere Joegoslavië gesticht in 1949 en sinds 1979 mede beschermd door Unesco.
De Kroaten mogen zich gelukkig prijzen dat ze het gebied bij de boedelscheiding meekregen, al ging dat niet van harte. Het park is van 1991 tot 1995 in Servische handen geweest. Sterker nog, hier is de Kroatisch-Servische oorlog begonnen. Hotels werden door de bezetters vernield en Kroatische dorpen in de omgeving platgebrand.
Sinds 1998 zijn de opgeknapte hotels successievelijk heropend en natuurliefhebbers kunnen het nationale park weer als vanouds bezoeken. In de dorpjes kun je echter nog steeds de gevolgen van de oorlog tegenkomen.

In de zomerperiode rijden touringscars met dagjesmensen af en aan.
Gelukkig is de drukte nu voorbij en kunnen we redelijk rustig onze wandeling door het pak maken en genieten van alle natuurschoon.
In het centrale deel van het nationale park zijn zestien prachtige grote en kleine meren ontstaan in het Dinarische Karstgebergte. Via tientallen grote, kleine, brede en smalle watervallen lopen de meren in elkaar over. Overal stroomt, spettert en bruist het glasheldere water, dat bijna onwaarschijnlijk blauw-groen-turkoois kleurt nu de zon erin schijnt. In het heldere water zwemmen diverse soorten forel en verscholen in de bosjes kronkelt een enkele waterslag.
bij de benedenmeren lopen ook nog eens wandelpaden hoog langs de kloven, met op diverse plekken adembenemende uitzichtpunten. De gemengde bossen zijn nu met schitterende najaarskleuren getooid.
Al dit fraais is een gevolg van enkele bijzondere natuurlijke omstandigheden. Daar waar omliggende landstreken voornamelijk droog en karig begroeid zijn door de poreuze kalkbadem, heeft de bodem bij plitvice een samenstelling die het via verschillende natuurlijke en chemische processen wel mogelijk maakte dat er rivieren en waterbekkens ontstonden.

De onwezelijke blauwgroene kleur van het water in de meren wordt veroorzaakt door bepaalde algentypen die erin voorkomen.
Dat veel toeristen de meren van Plitvice bezoeken heeft voor en nadelen. De toeristenstroom draagt bij aan het behoud en onderhoud van het park, hun aanwezigheid heeft ervoor gezorgd dat er een uitgebreid stelsel van wandelpaden langs de meren, tussen de watervallen door en over meertjes, vijvers en poelen is aangelegd. Daardoor kun je de meren werkelijk van alle kanten bekijken. Je kunt bijvoorbeeld over verstilde en azuurblauwe poelen heen wandelen, met aan je ene hand een hoge wand waar overal watervallen tussen de vegetatie door vallen en aan je andere hand een rand waar weer andere watervallen naar een lager niveau denderen. Langs de wandelroutes zijn borden met plattegronden neergezet.
Een nadeel naast de drukte in het zomerseizoen en de schade die de vele toeristen aanrichten, is ook dat er oubollige treintjes rondrijden. Maar mensen die slecht ter been zijn kunnen zo ook van het natuurschoon genieten.

Het gehele park is bijna 30.00 ha groot en bestaat merendeels uit bossen die voor weer een deel strikt beschermende natuur- en wildreservaten vormen. Hier komen onder meer bruine beren (er leven er ongeveer 20 stuks) wolven, herten, vossen, zijnen, marters, stinkdieren en een sporadische lynx.
In de riviertjes voelen otters zich thuis, terwijl adelaars, zwarte ooievaars en diverse uilen tot de meer aansprekende vogelsoorten behoren.
over de grond kronkelen adders, bij het water leven ringslangen.